Teşkilatı Esasiye
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (20 Ocak 1921): Teşkilat-ı Esasiye yeni Türk devletinin ilk anayasasıdır. TBMM'nin uzun çalışma ve görüşmelerinden sonra kabul edilmiştir. Bu anayasa dağılan Osmanlı imparatorluğunun yerine yeni bir devletin kuruluşunu, hukuki yönden belirten ve varlığını sağlayan bir belgedir. Yeni anayasa aynı zamanda milli egemenliği hâkim kılan ve vatanın kaderine TBMM'nin el koymasını mümkün kılan, hukuki ve siyasi meşru bir anayasadır.
20 Ocak 1921'de kabul edilen anayasa, 23 asıl ve bir de ayrı madde halinde iki kısım olarak düzenlenmiştir. Devrin şartları anayasanın kısa olmasına vesile olmuştur. Sadece olağanüstü şartlar ve acil ihtiyaçları karşılama uğraşında olunmuştur. Anayasanın ruhunda ve mantığında kuvvetler birliği sistemi hakimdir. Milli iradeyi temsil eden tek organ Türkiye Büyük Millet Meclisi olduğu belirtilmektedir.
Teşkilat-ı Esasiye Kanununun Temel Maddeleri- Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
- Yürütme gücü ve yasama yetkisi, ulusun tek ve gerçek temsilcisi olan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde belirir ve toplanır.
- Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi'ne yönelir ve hükümeti "Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti" adını alır.
- Büyük Millet Meclisinin seçimi iki yılda bir yapılır. Seçilen üyelerin üyelik süresi iki yıl olup bu üyeler yeniden seçilebilirler. Eski meclisin görevi yeni meclis toplanıncaya kadar sürer. Yeni bir seçim yapılmayacağı anlaşılırsa, toplantı dönemi bir yıl daha uzatılabilir.
Büyük Millet Meclisi üyelerinin her biri, Kendisini seçen ilin; ayrıca bütün ulusun vekilidir.
- Büyük millet meclisi Genel Kurulu, kasım ayı başında çağrısız toplanır.
- Şer'i Hükümlerin yerine getirilmesi, bütün yasaların korunması, değiştirilmesi, kaldırılması, antlaşma, barış yapılması ve savaşa karar verilmesi gibi temel haklar Büyük Millet Meclisinindir. Yasalar ve tüzükler düzenlenirken, halkın işine en uygun ve zamanın gereklerine en elverişli din ve hukuk hükümleriyle töreler ve önceki işlemler temel olarak alınır. Bakanlar Kurulunun görev ve sorumluluğu özel yasayla belirtilir.
- Büyük Millet Meclisi, çeşitli bakanlıkları, özel yasasına göre seçtiği bakanlar aracılığı ile yönetir. Meclis Yürütme işleri için bakanlara yönerge verir ve gerektiğinde bunları değiştirir.
- Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca seçilen başkan, bir dönem süresince Büyük Millet meclisi başkanıdır. Bu kimlikle Meclis adına imza atmaya ve Bakanlar kurulun kararlarını almaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu üyeleri, içlerinden birini kendilerine başkan seçerler. Ancak Büyük Millet Meclisi başkanı Bakanlar Kurulunun da başkanıdır.
- Kanun-ı Esasinin, bu maddelerle çelişki teşkil etmeyen hükümleri eskiden olduğu gibi yürürlükte kalmaya devam edecektir.
Kanun-ı Esaside Yapılan 5 Değişiklik- 11 Nisan 1928 tarih ve 1222 sayılı Kanunla Teşkilat-ı Esasiye Kanununun 2, 16, 26 ve 28'inci maddelerinde,
- 10 Kanunuevvel 1931 tarih ve 1893 sayılı Kanunla Teşkilat-ı Esasiye Kanununun 95'inci maddesinde,
- 5 Kanunuevvel 1934 tarih ve 2599 sayılı Kanunla Teşkilat-ı Esasiye kanununun 10 ve 11'inci maddelerinde,
- 10 kanunuevvel 1937 tarih ve 3272 sayılı Kanunla Teşkilat-ı Esasiye Kanununun 2, 44, 47, 49, 50, 61, 74 ve 75'inci maddelerinde ve
- 10 Teşrinisani 1937 tarih ve 3272 sayılı Kanunla Teşkilat-ı Esasiye Kanununun 44, 47, 48, 50 ve 61'inci maddelerinde olmak üzere, beş değişiklik yapılmıştır.
19.01.2024 14:10:06
Teşkilatı Esasiye ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|