Sivas Kongresi, Mustafa Kemal'in Amasya Genelgesi'ni açıklamasının ardından I. Dünya Savaşı'ndan sonra ağır yara alan ve işgale uğrayan Türk topraklarını kurtarmak, Türk milletinin tam bağımsızlığını sağlamak amacıyla çareler aramak için seçilmiş ulus temsilcilerinin Sivas'ta bir araya geldiği kongredir. Sivas Kongresi, 4 Eylül 1919 – 11 Eylül 1919 tarihleri arasında gerçekleşen ulusal bir kongredir.
Kongre, Amasya Genelgesi'nde de milli bir kongre olarak öngörülmüştü.
Erzurum Kongresi'nde alınan kararlar Sivas Kongresi'nde genişletilmiş ve tüm ulusu kapsar bir hale getirilmiştir. Sivas Kongresi, yeni bir Türk devletinin kuruluşunda temeli oluşturduğu için Türk tarihi açısından önemi büyüktür. Erzurum Kongresi'nde vatanın bölünmez bütünlüğü ve tam bağımsızlığıyla ilgili alınan kararlar Sivas Kongresi'nde de aynen kabul edilmiştir.
Sivas Kongresi'nde doğu illeri adına delege olarak Erzurum Kongresi'nde seçilmiş olan Temsil Kurulu (Heyet-i Temsiliye) üyeleri bulunuyordu. Batı ve Orta Anadolu'dan gelen delegelerin de katılımıyla Sivas Kongresi ulusal bir boyut kazanmıştır.
Tüm baskı ve engellemelere rağmen Kongre 4 Eylül 1919'da saat 15:00'te bir binada toplanmıştır. Baskılar ve engellemeler nedeniyle kongreye katılım sınırlı sayıda olmuştur. Net bir sayı olmamakla birlikte, sonradan katılanlarla, Sivas Kongresi'nde bulunan delege sayısı 41'dir. Bölgesel bir kongre olan Erzurum Kongresi'nde bile bu sayı daha fazladır.
Ulusal bir kongre olan Sivas Kongresi'nde alınan kararlar tüm ulusu ilgilendirmektedir. Kimi üyelerin itirazlarına rağmen, yapılan seçimle kongre başkanlığına Mustafa Kemal getirilmiştir. Sivas Kongresi'nde alınan kararlar aşağıda listelenmiştir.
Sivas Kongresi'nde Alınan Kararlar
1. Milli sınırları içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz.
2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekûn kendisini savunacak ve direnecektir.
3. İstanbul Hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır.
4. Kuvay-ı Milliye'yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hâkim kılmak temel esastır.
5. Manda ve himaye kabul edilemez.
6. Milli iradeyi temsil etmek üzere, Meclis-i Mebusan'ın derhal toplanması mecburidir.
7. Aynı gaye ile milli vicdandan doğan cemiyetler, "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında genel bir teşkilat olarak birleştirilmiştir.
8. Genel teşkilatı idare ve alınan kararları yürütmek için kongre tarafından Temsil Heyeti seçilmiştir.
Sivas Kongresi Temsil Heyeti'ni, Erzurum Kongresi'nde seçilmiş olanlar, Heyet-i Temsiliye tarafından seçilmiş olanlar ve Sivas Kongresi'nde seçilenler oluşturuyordu. Temsil Heyeti 16 kişiden oluşmaktaydı. Oluşturulan yeni Temsil Heyeti'nin başına Mustafa Kemal getirildi.
Sivas Kongresi Önemi
Toplanma Amacı: Amasya Genelgesi ve Erzurum Kongresi'nde alınan kararları gerçekleştirmek amacıyla toplanmıştır.
Kongrenin başlangıcında iki sorun yaşandı. Bunlar
1. Başkanlık Sorunu: M. Kemal ile Rauf Bey arasında yaşandı. Sonuçta M. Kemal seçildi.
2. Manda Sorunu: Amerikan mandacılığı uzun süren tartışmalardan sonra pratik olarak reddedildi.
