{
    "title": "Şeyh Sait İsyanı",
    "image": "https://www.kurtulussavasi.gen.tr/images/seyh-sait-isyani.gif",
    "date": "19.01.2024 14:21:09",
    "author": "Kızılözen",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Şeyh Sait İsyanı</b> ilk olarak Diyarbakır'a bağlı Ergani ilçesinin Eğil bucağındaki Piran köyünde meydana gelen isyanla başlamıştır. Önce Derhani'nin ele geçirildiği isyanda daha sonra bir alayı geri çekilmeye mecbur etmiş ve bir süvari alayını da pusuya düşürmüşlerdir. Böylelikle Elazığ'ı da ele geçirmişler, bunun üzerine askerler Diyarbakır'a gitseler de bu harekattan bir sonuç alınamamıştır. Şubat 1925 ve Nisan 1925 arasında gerçekleşen ayaklanma Anadolu'da, merkezi yönetime karşı girişilen geniş çaplı bir kürt ayaklanması olarak geçmektedir.</div><div><br></div><div><b>Şeyh Sait İsyanının Sebepleri Nelerdir?</b></div><div><ul><li>Cumhuriyet'in ilan edilip halifeliğin kaldırılmasıyla birlikte, yeni yönetim biçiminin kendi çıkarlarına aykırı düşmesi sonucu bazı kişilerin \"Din elden gidiyor\" propagandası yaparak halkın bir kısmını teşvik etmesi</li><li>Şeyh Sait ve adamlarının hilafet ve saltanat rejimini geri getirmek istemeleri</li><li>Terakkiperver Cumhuriyet Partisinin sert muhalefet gerçekleştirmesi ve laiklik karşıtı görüşlere sahip olması</li><li>O dönemde görüşülmekte olan Musul meselesini İngiltere'nin kendi çıkarları doğrultusunda çözebilmek amacıyla bölge halkını kışkırtması ve ayaklanmaları için destekte bulunması</li><li>Doğu ve Güneydoğu'da ayrılıkçı akımların meydana gelmesi</li></ul><div><b>Şeyh Sait İsyanının Gelişimi</b></div><div><br></div><div>Ülkede uygulanan yeni rejim Cumhuriyet ve hilafetin kaldırılmasının ardından bazı kesimlerin kendi çıkarları doğrultusunda halkı kışkırtmaları sonucunda Şeyh Sait isimli bir kişinin etrafında topladığı cahil kişilerle hükümete karşı ayaklanması ile isyan başlamış olur. Bu isyanın temel amacı Türkiye Cumhuriyeti'ni yıkarak Osmanlı Devleti düzenini geri getirmekti. 13 Şubat 1925'te Piran köyünde başlayan isyan kısa sürede Elazığ, Erzurum, Muş, Bitlis ve Diyarbakır'da etkili bir hale gelerek bölgeye yayılır. İngilizlerin de isyancılara silah yardımında bulunması isyanın daha da büyümesi üzerinde etkili olur. O dönem hükumetin başında Ali Fethi Okyar bulunmaktaydı ve çok partili rejime geçilmesi için denemeler yapılıyordu. Ancak hükumet isyanı bastırma konusunda başarısız olunca istifa eden Ali Fethi Okyar'ın yerine İsmet Paşa geçmiş ve yeni bir hükümet kurmuştur. Aldığı askeri ve siyasi önlemlerle İsmet Paşa isyanı bastırmıştır.</div><div><br></div><div><b>Şeyh Sait İsyanının Bastırılmasıyla Alınan Önlemler Nelerdir?</b></div><div><ul><li>Bölgede huzurun sağlanabilmesi ve ayaklanmanın tekrar etmemesi için bölgeye ordu gönderilir.</li><li>Doğu ve Güneydoğu'da bölgesel olarak seferberlik ilan edilir.</li><li>4 Mart 1925'te 1929 yılına kadar devam edecek olan Takrir-i Sükun Yasası çıkarılır.</li><li>İstiklal Mahkemeleri kurularak suçlular cezalandırılır.</li></ul><div><b>Şey Sait İsyanının Sonuçları</b></div><ul><li>Ayaklanma bastırılmış olsa da isyan sırasında Türk Ordusu yıpranmıştır.</li><li>5 Haziran 1925'te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ayaklanmada etkisi olduğu gerekçesiyle kapatılır.</li><li>Ayaklanmanın ortaya çıkması Musul sorunuyla yeterince ilgilenilememesine yol açmış ve 1926'da Ankara Antlaşması ile Irak İngiltere'ye verilmiştir.</li><li>Türkiye Cumhuriyetine ve inkılaplara karşı yapılmış olan ilk isyan bastırılmıştır.</li><li>Bu dönemde hükumetin başarısızlığı ülkenin henüz çok partili hayata geçiş için uygun olmadığını göstermiştir ve ilk deneme başarısız olmuştur. Bu durum demokrasinin de tam anlamıyla uygulanamadığını göstermektedir.</li></ul></div>"
        }
    ]
}