Menü Forumlar Popüler Ýçerikler Arama
Çerkez Ethem Ýsyaný

Çerkez Ethem Ýsyaný

Çerkez Ethem isyaný, Milli Mücadele içinde yer alan diðer isyanlardan daha farklý sebeplere sahiptir. Bu ayaklanmanýn etnik bir sebebi olmadýðý gibi, bölgesel bir nedene de dayanmamaktadýr. Vatan savunmasýnda kendi birliðiyle görev yapan Çerkez Ethem'in, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kurulmasýndan sonra düzenli ordunun içinde yer almak istememesi yüzünden baþlattýðý isyandýr. Bunun farklý sebepleri bulunmaktadýr. Bu isyan 1. Ýnönü Savaþý'nda bastýrýlmýþtýr. Kendi birliði olan Kuva-yi Seyyare ile baþarýlý hizmetleri olan Çerkez Ethem, bundan sonra Yunan ordusuna teslim olduðundan, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafýndan vatan haini ilan edilmiþtir.

Çerkez Ethem isyanýnýn sebepleri nelerdir?


Ankara valisini yetkisi dýþýnda yargýlama giriþimi: Yozgat ayaklanmasýný bastýran Çerkez Ethem, Ankara valisi Yahya Galip Bey'i yargýlamak için 26 Haziran 1920 tarihinde Yozgat'a çaðýrmýþtýr. Türkiye Büyük Millet Meclisi baþkaný olan Mustafa Kemal Atatürk, Çerkez Ethem'in bu emrini reddetmiþtir.

Ýstiklal mahkemeleri hakkýnda verilen karara karþý çýkma: TBMM tarafýndan 18 Eylül 1920 tarihinde kaçak askerlerin ve casuslarýn yargýlamasýnda Ýstiklal Mahkemelerini kurmuþ olmasý, Çerkez Ethem ve kardeþleri tarafýndan kabul görmemiþtir. Askerlerin ve casuslarýn eskiden olduðu gibi, birliklerin önünde infaz edilmesine devam edeceklerini bildirerek, mahkemeyi tanýmadýklarýný bildirmiþlerdir.

Asker toplama konusunda Ýçiþleri Bakanlýðýna engel olma: Çerkez Ethem Yozgat ayaklanmasýnýn bastýrýlmasýndan sonra, 1920 yýlýnda Yozgat civarlarýndan asker toplamaya baþlamýþ. Normalde asker toplama yetkisinin TBMM tarafýndan Ýçiþleri Bakanlýðýna verilmesi yüzünden, Ýçiþleri Bakaný Albay Refet Bele buna karþý çýkmýþtýr. Çerkez Ethem bunun karþýlýðýnda Ýçiþleri Bakanýna hakaret eden bir telgraf göndermiþ ve Batý Cephesindeki asker toplama faaliyetini devam ettirmiþtir. Eskiþehir Karacaþehir'de kurulan müfrezeyi Kütahya'ya alarak, Cephe Komutanlýðýnýn denetiminde býrakmamýþtýr.

Batý Cephesinin iki kýsma ayrýlmasýna karþý çýkýlmasý: TBMM 9 Kasým 1920 tarihinde Batý Cephesi Komutanlýðýný iki bölüme ayýrmýþ, ancak Çerkez Ethem ve kardeþleri bu karara karþý çýkmýþtýr. Buna sebep Çerkez Ethem'in Güney cephesi komutaný Albay Refet Bey'e güvenmemesi, batý cephesinin eskiden olduðu gibi Albay Ýsmet Bey'in komutasýnda kalmasýný istemesidir. Çerkez Ethem bu isteklerinde ýsrarcý bir tutum sergilemiþtir.

Düzenli ordunun kurulmasýna direnç gösterilmesi: TBMM hükümetinin düzenli ordu kurma ve Milli Kuvvetlerin buna katýlmasý kararýna karþý çýkan Çerkez Ethem ve taraftarlarý, buna karþý olduðunu belirten davranýþlar sergilemeleri ayaklanmanýn baþlamasýnda etkili olmuþtur.

TBMM hükümetine baþkomutanlýk yetkisinin verilmesine karþý çýkma: Düzenli ordunun kurulma kararý baþkomutanlýk yetkisinin yani ordunun sevk ve idaresinin TBMM hükümetine vermekteydi. Bu karara da karþý çýkýlmýþtýr.

Çerkez Ethem'in kuvvetlerine 1. Kuva-yi Seyyare adýnýn verilmesine karþý çýkma: Düzenli ordu kurulmasý çalýþmalarýnda, kuvvetlerin birbirinden ayýrt edilebilmesi için, 1. Kuva-yi Seyyare adý verilmesi karara baðlanmýþtýr. Bu karara karþý çýkan Çerkez Ethem kuvvetlerine Umumi Kuva-yi Seyyare adýný vermiþtir. Kendisini de komutan olarak ilan etmiþtir. Bu baðýmsýz komutanlýk isteðinden kaynaklanmaktadýr.

Yüzbaþý Tevfik Bey'le Cephe Komutanlýðý arasýnda olan çekiþmeler: Batý Cephesi Komutanlýðý halkýn güvenliði için sahra jandarma bölüðü kurulmasýna karar vermiþtir. Yüzbaþý Tevfik Bey bunun kendisini denetlemek için kurulduðunu düþünmüþtür. Bu nedenle Atatürk'e telgraf çekerek Batý Cephesini tanýmadýðýný bildirmiþtir.

Çerkez Ethem isyanýnýn baþlamasý


Çerkez Ethem kendisinin hâkim olduðu alanda TBMM hükümetini tanýmamýþ, kendi düþünceleriyle hareket etmiþtir. Bu durum 1920 yýlýnýn sonlarýnda isyan durumunu almýþtýr. Bu aþamada Yörük Ali Efe, Sarý Efe ve Demirci Mehmet Efe'yi yanýna çekmeye çalýþmýþtýr. 2 Ocak 1921 tarihinde TBMM hükümetine çektiði telgrafta, Mustafa Kemal Atatürk'ün Bilecik'ten Ankara'ya dönerken götürmüþ olduðu Ýstanbul Hükümeti temsilcilerinin serbest býrakýlmasýný istemiþtir. Bu telgrafta TBMM ordusunun kendisine taarruz halinde olduðunu, kendisinin de buna karþý koyacaðýný bildirmiþ ve bunu Yunan hükümetine de bildirdiðini belirtmiþtir.

Çerkez Ethem ayaklanmasýnýn bastýrýlmasý


Meclisin Kuva-yi Seyyareye karþý çýkmasý nedeniyle, Ethem Bey'in vatana ihanet suçu iþlediðine karar verilmiþtir. Düzenli ordu 1921 yýlýnda Çerkez Ethem'in kuvvetlerinin üzerine yürümüþtür. Bunun üzerine Çerkez Ethem Yunanlýlara sýðýnmýþ, silah ve cephaneleri TBMM kuvvetlerine býrakmýþtýr.

Bildirimler

* Çerkes Ethem hakkýnda vatan hani kararý alýndýðýna dair yapýlan araþtýrmaya göre böyle bir karara rastlanmadýðý bildirilmiþtir.
Son Güncelleme : 19.01.2024 13:16:17
Çerkez Ethem Ýsyaný ile ilgili bu madde bir taslaktýr. Madde içeriðini geliþtirerek Herkese açýk dizin kaynaðýmýza katkýda bulunabilirsiniz.
Facebook Twitter Pinterest whatsapp
Çerkez Ethem Ýsyaný Yorumlarý
þifre

3 Yorum Yapýlmýþ "Çerkez Ethem Ýsyaný"
Bu bilgilerin doðruluðuna inanýyorum.
Anonimo . 13.01.2019 19:43:09
1 YANITI GÖRÜNTÜLE
...Cumhuriyet’in ilk yýllarýnýn Ýçiþleri Bakaný Refet Paþa (Bele) ile Türkiye’nin en büyük tarihçileri olan Ýlber Ortaylý, Mim Kemal Öke, Cemal Kutay, Yavuz Bahadýroðlu’nun Çerkes Ethem meselesine iliþkin yazýp konuþtuklarýný okusunlar... (9.9.2021 tarihli Fuat UОURun makalesinden alýntýdýr)
Enver . 10.09.2021 00:48:01
CEVAP YAZ
Bu bilgilerin ðerçek olduðunu düþünmüyorum ve inanmýyorumda.
Erhan Göktaþ . 14.07.2021 15:16:04
CEVAP YAZ
Sakarya Meydan Muharebesi
Sakarya Meydan Muharebesi
23 Aðustos – 12 Eylül 1921 tarihleri arasýnda yapýlan. Türk milleti için bir ölüm kalým savaþý olan Sakarya Meydan Muharebesi; Kurtuluþ Savaþý içinde kader tayin edici olmuþtur.Bu savaþtan önce Yunanlýlarýn baþlýca hedefi; Ankara yönünde ilerleyerek,...
1.Ýnönü Savaþý
1.Ýnönü Savaþý
1. Ýnönü Savaþý, 6 Ocak 1921 tarihinde iki taraftan saldýrýya geçen Yunan ordularýyla Ýnönü mevzilerinde savunmada olan Türk kuvvetleri arasýnda yapýlan savaþtýr. 6 Ocak 1921 tarihine kadar Uþak ve Bursa bölgelerinde hazýrlýklarýný tamamlayan Yunan k...
Misaki Milli Nedir
Misaki Milli Nedir
Misak-ý Milli, Türklerin Kurtuluþ Savaþýnýn siyasi manifestosu olan altý maddelik bir bildiri adýdýr. Ýstanbul'da toplanan son Osmanlý Meclisi tarafýndan bu bildiri 28 Ocak 1920 yýlýnda oybirliði ile kabul edilmiþtir ve kabul edildikten sonraki 17 Þu...
Moskova Antlaþmasý
Moskova Antlaþmasý
Moskova antlaþmasý, TBMM ve Rusya arasýnda karþýlýklý menfaatler adýna 16 Mart 1921 tarihinde imzalanmýþ bir antlaþmadýr. Rusya'nýn komünist ihtilaline maruz kalmasý sebebiyle savaþtan çekilmesi, Ýtilaf devletlerinin tepkisine sebep olmuþtu. Rusya'da...
Boðazlar Sorunu
Boðazlar Sorunu
Boðazlar Sorunu, Ýtilaf Devletleri tarafýndan ortaya atýlmýþ, Çanakkale ve Ýstanbul Boðazlarý'nýn stratejik öneminden faydalanabilmek adýna Osmanlý üzerinde kurgulanan planlardan bir tanesi olarak tarihteki yerini almýþtýr. Boðazlar Sorunu sadece Osm...
Ýzmir Ýktisat Kongresi
Ýzmir Ýktisat Kongresi
Ýzmir Ýktisat Kongresi Ýzmir'de Banka-han binasýnda toplanan yeni Türkiye'nin ekonomik sorunlarýnýn tartýþýldýðý bir kongredir. Yeni Türk devletinin temelleri 23 nisan 1920'de atýlmýþtý fakat en önemli sorunun ülkenin iþgallerden kurtarýlmasý olarak ...
Reval Görüþmeleri
Reval Görüþmeleri
Reval Görüþmeleri, görüþmelerin baþlamasý ve ilerleyiþ süresi; Tarihler 9 Haziran 1908'i gösterirken bu günün sabahýnda Finlandiya Körfezi'nin Baltýk kýyýsýnda bulunan Reval bu günkü Estonya'nýn baþkenti konumunda bulunan Tallin'de zamanýn Ýngiltere ...
Musul Sorunu
Musul Sorunu
Musul Sorunu, Osmanlý Devleti'nin son dönemlerinde baþlayýp Cumhuriyet'in ilk yýllarýnda dahi devam eden önemli sýnýr sorunlarýndan bir tanesidir. Osmanlý Devleti'nin hakimiyeti zamanýnda sýnýrlarý içerisinde yer alan bu topraklar, Sanayi Ýnkýlâbý'nd...
Güney Cephesi
Güney Cephesi
Güney Cephesi, Kurtuluþ Savaþý döneminde Antep, Urfa ve Maraþ'ta Türk askerlerinin Fransýzlara karþý mücadele ettiði cephedir. Bu anlamda Güney Cephesine Fransýz cephesi ya da Kilikya cephesi de denilmektedir. Güney Cephesinde sadece Fransýzlara karþ...
Maarif Kongresi
Maarif Kongresi
Maarif Kongresi, 15-21 Temmuz 1921 tarihinde Ankara'da gerçekleþtirilmiþtir. O sýrada Eskiþehir-Kütahya savaþlarý yapýlmakta, Sakarya'da askerler doðuya çekilmekteydi. Böylesine sýcak bir atmosferde 180 kiþiden fazla bir katýlýmcýnýn yer aldýðý kongr...
2. Ýnönü Savaþý
2. Ýnönü Savaþý
2. Ýnönü Savaþý, 23 Mart 1921'de Yunan hücumuyla baþlayan, milli mücadeledeki en kritik savaþlardan biridir. TBMM Hükümetinin geleceði, milli mücadele ruhunun tazelenmesi, Ýtilaf Devletleri'nin tutumu, vs. Birçok açýdan çok önemli bir dönüm noktasý o...
Havza Genelgesi
Havza Genelgesi
Havza Genelgesi, 28-29 Mayýs 1919 Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çýktýktan sonra ilk resmi tepkisi olmasý sebebiyle tarihte büyük bir öneme sahiptir. Atatürk, bu genelgeyle halkýn iþgallere tepki göstererek milli bilincin uyandýrýlmasýný amaçlamýþ...

 

Sakarya Meydan Muharebesi
1.Ýnönü Savaþý
Misaki Milli Nedir
Moskova Antlaþmasý
Boðazlar Sorunu
Ýzmir Ýktisat Kongresi
Reval Görüþmeleri
Musul Sorunu
Güney Cephesi
Maarif Kongresi
2. Ýnönü Savaþý
Çerkez Ethem Ýsyaný
Havza Genelgesi
Amasya Genelgesi
Kütahya Eskiþehir Savaþý
Ermeni Sorunu
Balkan Savaþlarý
Kars Antlaþmasý
Erzurum Kongresi
Sevr Antlaþmasý
Ankara Antlaþmasý
Suriye Filistin Cephesi
Manda ve Himaye Nedir
Doðu Cephesi
Büyük Taaruz
Misaký Ýktisadi
Atatürkün Samsuna Çýkýþý
Gümrü Antlaþmasý
Mudanya Ateþkes Antlaþmasý
Kuvayi-milliye
Popüler Ýçerik
Amasya Genelgesi
Amasya Genelgesi
Amasya Genelgesi, Türkiye'nin temellerinin atýldýðý, ulusal egemenliðin ve tam baðýmsýzlýðýn en büyük adýmlarýnýn atýldýðý önemli bir bildiridir. Yeni...
Kütahya Eskiþehir Savaþý
Kütahya Eskiþehir Savaþý
Kütahya Eskiþehir Savaþý 10 Temmuz 1921 ve 24 Temmuz 1921 tarihleri arasýnda Yunanistan ile Ankara Hükümeti ordusu arasýnda gerçekleþen savaþtýr. Muha...
Ermeni Sorunu
Ermeni Sorunu
Günümüzde içinden çýkýlmasý güç bir durum haline gelmiþ olan bir sorundur. Ermeni Sorunu. Týpký geçmiþte Osmanlý’ya yapýldýðý gibi günümüzde de Türk...
Balkan Savaþlarý
Balkan Savaþlarý
Balkan savaþlarýBirinci Balkan Savaþý (1912)Birinci balkan savaþýnýn nedenleriTopraklarýný büyütme hesaplarý yapan Balkan devletleri (Bulgaristan,Yuna...
Kars Antlaþmasý
Kars Antlaþmasý
Kars Antlaþmasý, Sovyetler Birliði döneminde, birliðin himayesinde bulunan üç cumhuriyet; Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve Türkiye Cumhuriyeti ara...
Erzurum Kongresi
Erzurum Kongresi
Erzurum Kongresi, bölgesel müdafaa cemiyetlerinin katýlýmýyla 21 Temmuz-7 Aðustos 1919 tarihleri arasýnda Erzurum'da toplanan bölgesel nitelikli bir...
Sevr Antlaþmasý
Sevr Antlaþmasý
Sevr Antlaþmasý 1. Dünya Savaþýný sona erdiren antlaþma olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Savaþý kazanan Ýtilaf Devletlerinin yenilgiye uðratmýþ olduðu di...
Popüler Ýçerik Son Forum Konularý Yardým Sayfalarý  
Sakarya Meydan Muharebesi
1.Ýnönü Savaþý
Misaki Milli Nedir
Moskova Antlaþmasý
Boðazlar Sorunu
Sakarya Meydan Muhaberesi
Sakarya Meydan Muhaberesi
Gizlilik Politikasý  
Çerez (Cookie) Politikasý
Güvenlik Politikasý
Bizimle Ýletiþime Geçin
Forumlar
Site Haritasý
Feed
Son Forum Konularý
Sakarya Meydan Muhaberesi
Sakarya Meydan Muhaberesi
Yardým Sayfalarý
Gizlilik Politikasý  
Çerez (Cookie) Politikasý
Güvenlik Politikasý
Bizimle Ýletiþime Geçin
Forumlar
Site Haritasý
Feed
Sitede yer alan haber ve içeriklerin tüm haklarý saklýdýr ve buradaki bilgiler sadece bilgilendirme amaçlý olup, kullanýmýna, uygulanmasýna, satýn alýnmasýna, delil gösterilmesine veya tavsiye edilmesine aracýlýk etmez. Sitemizdeki bilgiler, hiç bir zaman kesin bilgi kaynaðý olmayýp, kullanýcýlar tarafýndan eklenmiþtir veya yorumlanmýþtýr. Buradaki bilgiler sitemizin asýl görüþlerini içermeyebileceði gibi hiçbir taahhüt ve tavsiye yerine de geçmez.
Þubat - 2024